Kategori: Makaleler

Kandela: Bilimin En “İnsan Merkezci” Birimi mi? Kandela beni hep sinirlendirir. Evet, SI’nin temel birimi; evet, fotometri onsuz eksik kalır. Ama dürüst olalım: Kandela, ölçmeyi “gözümüze” göre ayarlayan, bilimi insan duyusuna zincirleyen bir uzlaşmanın adıdır. Peki bu iyi bir şey mi? Yoksa bizi LED pazarlamasının parlak ambalajına, yanlış tasarlanmış farlara ve “lümen mi, kandela mı?” kavgalarına mahkûm eden bir kısa yol mu? Kısa cevap: Kandela (cd), “belirli bir yönde yayılan ışık şiddetinin” SI temel birimidir; gözün gündüz görme duyarlılığına göre ağırlıklandırılmıştır. Neyin birimi kandela? (Kısa ve net) Kandela, bir ışık kaynağının belirli bir yöndeki ışık şiddetini ölçer. “Şiddet” burada duyusal…

Güneşle Dostluk Kurmak: D Vitamini İçin Kaç Dakika Güneş Yeter? Güneş, insanlık tarihinin en eski yaşam kaynağıdır. Tarım toplumlarından sanayi devrimlerine, teknolojik modernleşmeden uzay çağımıza kadar geçen süreçte, insan hep onun ışığında büyümüştür. D vitamini ise bu kadim ilişkinin biyolojik simgesidir — güneşle beden arasındaki görünmez bağ. Ancak modern yaşamın kapalı mekânlara sıkıştığı çağımızda, bu bağ zayıflamaya başlamıştır. Peki, bu hayati vitamin için gerçekten kaç dakika güneş yeterlidir? Bu sorunun cevabı, yalnızca sağlık bilimlerinin değil, aynı zamanda tarih, kültür ve yaşam tarzının da bir kesişim noktasıdır. Tarihsel Arka Plan: Güneşten Gelen Sağlık Antik Yunan hekimleri, güneş banyosunu bir tedavi yöntemi…

Kaplanboğan Otu Zehirli midir? Mitlerden Laboratuvarlara Uzanan Tuhaf Bir Bitkinin Hikâyesi Bazen bir bitkiyle tanışır, adını duyduğun anda azıcık irkilirsin. Kaplanboğan tam öyle bir isim: kulağa masal kahramanı gibi geliyor ama bahçeden, dağdan, antik efsanelerden, hatta modern acil servisten geçen gerçek bir karakter o. Gelin, “Kaplanboğan otu zehirli midir?” sorusunu sadece evet/hayır diye geçiştirmeden; kökenlerinden bugüne uzanan, geleceğe de göz kırpan bir yolculukla konuşalım. Önce Adı Koyalım: Hangi “Kaplanboğan”? Türkiye’de “kaplanboğan”, çoğunlukla halk arasında kurtboğan / miğferotu diye bildiğimiz Aconitum cinsine işaret eder. Aconitum, düğünçiçeğigillerden; mor, miğfer biçimli çiçekleriyle süs bitkisi olarak da yetiştirilir—ve çok zehirlidir. ([Vikipedi][1]) Ama küçük bir…

Kanın Rengi Neden Kırmızı? Hayatın Renkli Sırrına Yolculuk Bir yara aldığınızda ya da kan bağışı yaparken iğne kolunuza takıldığında ilk fark ettiğiniz şey, akan sıvının canlı kırmızı rengidir. O kadar alışmışızdır ki bu renge, çoğu zaman nedenini hiç düşünmeyiz. Peki, hiç merak ettiniz mi kan neden kırmızıdır? Bu sıradan gibi görünen detay, aslında yaşamın ta kendisini anlatan büyüleyici bir bilimsel hikâyenin parçasıdır. Gelin, insan bedeninin en temel sıvısının renk sırrını birlikte keşfedelim. Kırmızı Rengin Arkasındaki Kahraman: Hemoglobin Kanın kırmızı olmasının temel nedeni, kırmızı kan hücrelerinde bol miktarda bulunan hemoglobin adlı proteindir. Hemoglobin, vücudumuza oksijen taşımakla görevli olan ve demir içeren…

Kan Kanseri ve Lösemi Aynı Mıdır? Küresel ve Yerel Perspektiflerden Derinlemesine Bir Bakış Hayatın karmaşık sorularına farklı açılardan bakmayı seven biri olarak, tıp dünyasında sıkça duyduğumuz ama çoğu zaman birbirine karıştırdığımız iki kavram üzerine düşünelim: kan kanseri ve lösemi. Bu iki terim kulağa neredeyse aynı şeymiş gibi gelse de, aralarındaki farkı anlamak hem bireysel farkındalığımızı artırır hem de toplumların bu hastalıklara bakışını daha derinlemesine kavramamıza yardımcı olur. Hadi birlikte bu konuyu hem küresel hem yerel merceklerden ele alalım. — Kan Kanseri Nedir? Geniş Bir Şemsiye Kavram “Kan kanseri” terimi, aslında bir üst başlık gibi düşünülebilir. Kan hücrelerinin kontrolsüz şekilde çoğalması…

Kamu Kurumunda Çalışanlar Kimler? Biraz Mizah, Biraz Gerçek, Bolca Gülümseme! Merhaba sevgili okur! Kamu kurumları deyince aklınıza hemen ciddi yüzlü memurlar, sonsuz sıra numaraları ve bitmek bilmeyen çay molaları mı geliyor? Evet, hepimizin gözünde öyle bir tablo var ama gelin bugün bu klişelerin ötesine geçelim. Biraz gülerek, biraz da gerçeklerle konuşalım: Kamu kurumunda kimler çalışır, ne yaparlar ve neden hep “mesai bitti mi?” diye saati kontrol ederler? Hadi, eğlenceli bir yolculuğa çıkıyoruz! — Kamu Çalışanı: Bir Meslekten Fazlası Kamu kurumunda çalışanlar aslında bir toplumun görünmez kahramanlarıdır… ama çoğu zaman kahramanlıkları da bir miktar sabır ve bolca çayla desteklenir. Onlar, devletin…

Kelimelerin Işığında: Sarı Yaka Ne Demek? Giriş: Sözcüklerin Rengi ve Dönüştürücü Gücü Edebiyat, kelimelerin yalnızca anlam değil, renk de taşıdığı bir dünyadır. Bir yazar için sarı, yalnızca bir renkten ibaret değildir; umudu, yorgunluğu, ışıltıyı ve bazen de solgunluğu içinde barındırır. Her sözcük bir renkle yankılanır, her karakter o rengin tonunda yaşar. Sarı yaka kavramı da bu edebi paletin içinde modern dünyanın yeni bir metaforu olarak doğmuştur — ne tamamen beyazın steril saflığında ne de mavinin işçi terinde; ikisinin arasında, bir geçişin rengidir. Sarı, güneşin rengi olduğu kadar yorgun bir ampulün de rengidir. Bu yüzden “sarı yaka”, çağın ara tonlarını, üretimle…

Online MüzeKart Ne Kadar? Psikolojik Bir Mercekten Bakış Bir psikolog olarak insan davranışlarını çözümlemeye çalışırken, her yeni alışkanlık, tercih ve alışveriş davranışı, insanın iç dünyasında bir iz bırakır. Özellikle dijital dünyada, küçük ama anlamlı tercihler, insanların zihinsel süreçleri hakkında çok şey anlatabilir. MüzeKart, sanatı ve kültürü erişilebilir kılma amacını güderken, dijitalleşen dünyada bu karta yönelen ilgi de, sadece ekonomik bir karar değil, aynı zamanda bireylerin değerler, kimlikler ve toplumsal bağlarla ilgili bilinçli ya da bilinçsiz psikolojik eğilimlerinin bir yansımasıdır. Peki, Online MüzeKart ne kadar? Bu soruyu yanıtlamadan önce, insanların neden kültürel deneyimlere ilgi gösterdiğini, bu ilginin zihinsel ve duygusal süreçlerle…

Gülüş Önemli mi? Siyasetin Sessiz Dili Üzerine Bir Analiz Bir Siyaset Bilimcinin Düşünceleriyle Başlarken Bir siyaset bilimci olarak gücün doğasını anlamaya çalışırken fark ettiğim şeylerden biri, siyasetin yalnızca yasalar, kurumlar ya da iktidar oyunlarından ibaret olmadığıdır. Siyaset aynı zamanda bir jesttir, bir bakıştır, bir gülüştür. Gülüş; bireyler arasında kurulan görünmez köprülerin, iktidar ilişkilerinde beliren ince çizgilerin bir yansımasıdır. Peki, gerçekten de gülüş önemli mi? Bu soruyu sormak, aslında toplumsal düzenin görünmeyen mekanizmalarını sorgulamak anlamına gelir. Gülüş ve İktidar İlişkileri İktidar, yalnızca zor kullanma kapasitesiyle değil, duygular ve semboller üzerinden de işler. Bir liderin gülüşü, çoğu zaman bir ideolojinin simgesidir. Devlet…

Gülmek Depresyona İyi Gelir Mi? Toplumsal Bir Bakış Açısı Toplumsal Yapılar ve Bireyler Arasındaki Etkileşimi Keşfetmek Bir sosyolog olarak, her bireyin toplumsal bağlamda şekillenen bir varlık olduğunu görmek, insan davranışlarını anlamanın en önemli anahtarlarından biridir. Gülme, yüzeyde basit bir insan davranışı gibi görünse de, toplumsal yapıların ve kültürel normların etkisiyle çok daha derin bir anlam kazanır. Depresyon gibi karmaşık bir psikolojik durum da, yalnızca bireysel bir mesele değil, aynı zamanda toplumsal bağlamda şekillenen bir deneyimdir. Bu yazıda, gülmenin depresyon üzerindeki etkilerini, toplumsal normlar, cinsiyet rolleri ve kültürel pratikler ışığında ele alacağız. Gülme ve Depresyon: Toplumsal Yapıların Etkisi Depresyon, yalnızca bireysel…